Vua Thiệu Trị - Người Kế Thừa Và Phát Huy Di Sản Cha Ông

Vua Thiệu Trị (1807-1847), tên húy là Nguyễn Phúc Miên Tông, là con trai trưởng của vua Minh Mạng. Lên ngôi năm 1841, vua Thiệu Trị dành trọn 7 năm trị vì để tiếp nối và hoàn thiện những di sản của cha ông. Ông được biết đến là một vị vua nhân từ, siêng năng, luôn đặt lợi ích của đất nước và nhân dân lên hàng đầu.

Vua Thiệu Trị tập trung phát triển giáo dục và văn hóa, tiếp tục cho biên soạn các bộ sử quan trọng như "Thực lục tiền biên" và "Khâm định Đại Nam hội điển sử lệ". Ông cũng là một người sùng đạo Phật, cho xây dựng chùa Diệu Đế ở phía đông Kinh thành để giáo dục lòng hướng thiện cho dân chúng.

Xương Lăng - Kiệt Tác Kiến Trúc Hài Hòa Cùng Thiên Nhiên

Sau khi vua Thiệu Trị băng hà, vua Tự Đức đã cho xây dựng Xương Lăng theo di nguyện của cha mình. Lăng được khởi công vào ngày 11/2/1848 và hoàn thành trong vòng chưa đầy 10 tháng, một tốc độ xây dựng đáng kinh ngạc trong lịch sử.

Những nét độc đáo trong kiến trúc Xương Lăng:

Hướng Tây Bắc hiếm có: Khác với các lăng tẩm khác của triều Nguyễn, Xương Lăng quay mặt về hướng Tây Bắc, hướng ít được sử dụng trong kiến trúc cung đình và lăng tẩm. Đây là nét độc đáo nhất, tạo nên sự khác biệt cho Xương Lăng.

La Thành "thiên nhiên": Lăng không có La Thành kiên cố như các lăng khác mà được bao bọc bởi những cánh đồng lúa xanh mướt và vườn cây sum suê, tạo nên vẻ đẹp thanh thoát, yên bình, đậm chất thôn quê.

Vị thế "tả long hữu hổ" vững chãi: Xương Lăng được bao quanh bởi hệ thống núi non tự nhiên, tạo nên thế "tả long hữu hổ" vững chãi. Phía trước là núi Chằm, phía sau là núi Kim Ngọc, bên phải là đồi Vọng Cảnh, bên trái là núi Ngọc Trản.

Kết hợp hài hòa hai mô thức kiến trúc: Xương Lăng là sự dung hòa giữa hai mô thức kiến trúc của lăng Gia Long và lăng Minh Mạng. Lăng không có La Thành, khu lăng mộ và khu tẩm điện tách biệt như lăng Gia Long. Cách mai táng và xây dựng Toại đạo, Bửu Thành hình tròn và hồ Ngưng Thúy hình bán nguyệt lại tương đồng với lăng Minh Mạng.

Hai khu vực chính:

Khu Lăng: Nằm bên phải, phía trước có hồ Nhuận Trạch. Tiếp đến là nghi môn bằng đồng, Bái Đình, Bi Đình và lầu Đức Hinh. Bửu Thành, nơi an táng thi hài vua Thiệu Trị, nằm ở phía sau lầu Đức Hinh, được bao bọc bởi hồ Ngưng Thúy hình bán nguyệt.

Khu Tẩm: Nằm bên trái, cách lầu Đức Hinh 100m. Khu vực này bao gồm hồ Điện, Nghi môn, Hồng Trạch Môn, điện Biểu Đức (nơi thờ vua Thiệu Trị và hoàng hậu Từ Dũ), Tả Hữu Phối Điện, Tả Hữu Tùng Điện.

Ngoài ra, xung quanh Xương Lăng còn có lăng Hiếu Đông (mẹ vua), lăng Xương Thọ (vợ vua) và khu mộ tảo thương (các con vua mất sớm). Sự sắp xếp này thể hiện mong muốn đoàn tụ của gia đình nhà vua ở cõi vĩnh hằng.

Giá Trị Lịch Sử, Nghệ Thuật và Tiềm Năng Khai Thác Du Lịch

Xương Lăng là minh chứng cho lòng hiếu thảo của vua Tự Đức đối với vua cha và tài năng kiến trúc của người xưa. Với vẻ đẹp độc đáo, Xương Lăng có tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch:

Giá trị lịch sử: Xương Lăng là một phần quan trọng trong Quần thể di tích cố đô Huế, là nơi lưu giữ nhiều di vật, hiện vật quý giá, giúp chúng ta hiểu thêm về cuộc đời và triều đại của vua Thiệu Trị, cũng như văn hóa, kiến trúc thời Nguyễn.

Giá trị nghệ thuật: Nghệ thuật trang trí bằng men pháp lam được sử dụng nhiều trong Xương Lăng, đặc biệt là ở khu vực điện thờ, tạo nên vẻ đẹp rực rỡ, sang trọng. Xương Lăng được G.Langland, nhà nghiên cứu người Pháp, đánh giá là "một trong những thành tựu độc đáo nhất của nền nghệ thuật Việt Nam thế kỷ XIX".

Tiềm năng khai thác du lịch: Xương Lăng sở hữu vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, hài hòa với thiên nhiên, khung cảnh yên bình, đậm chất thôn quê, khác biệt với các lăng tẩm khác ở Huế. Lăng có thể khai thác các loại hình du lịch như:

Du lịch văn hóa - lịch sử: Tổ chức các tour tham quan, tìm hiểu về cuộc đời vua Thiệu Trị, kiến trúc và lịch sử Xương Lăng.

Du lịch trải nghiệm: Tái hiện các hoạt động cung đình, các lễ hội truyền thống.

Du lịch sinh thái: Tận dụng không gian xanh mát, tổ chức các hoạt động dã ngoại, picnic, teambuilding.

Khuyến nghị:

Cần đẩy mạnh công tác quảng bá, giới thiệu Xương Lăng đến du khách trong và ngoài nước.

Nâng cấp cơ sở hạ tầng, dịch vụ du lịch, đa dạng hóa sản phẩm du lịch để thu hút du khách.

Kết hợp Xương Lăng với các điểm du lịch khác trong khu vực để tạo thành tour du lịch hấp dẫn.

Với vẻ đẹp độc đáo và tiềm năng du lịch to lớn, Xương Lăng xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua khi du khách đến với cố đô Huế.