Hoa sen giữa hồ Tịnh Tâm

Vào mùa, hoa sen ở các đầm, hồ khu vực kinh thành Huế và vùng ven thành phố, như La Chữ, Hương Vinh, Quảng Điền… thi nhau khoe sắc, tỏa hương. Buổi sáng, khi hơi sương còn la đà trong gió, từng búp sen vươn mình đón heo may ban mai để tích tụ thành giọt, những giọt sương long lanh khi ánh mặt trời tỏa xuống. Màu xanh ngọc của lá, màu hồng dịu dàng của hoa và cái vàng ươm của nhị tạo thành một bức tranh quyến​​​​​​ rũ.

Năm nay, thời tiết Huế ít hơn cái nắng gắt gao của hạ sớm, thêm vào đó là những đợt mưa, những ngày thời tiết mát mẻ khiến cây cối vạn vật xanh tươi hơn, và sen Huế cũng được một mùa bội thu, lá thẫm hơn, cánh sen như hồng hơn.

Sen từ xưa đến nay đã rất gắn bó với người Huế, điều đó biểu hiện qua kiến trúc, ẩm thực, hội họa, gần đây là nghệ thuật ánh sáng. Những người cầm máy đất Cố đô, không ai không có những bộ ảnh đẹp về sen Huế. Nếu trước đây chỉ một Tịnh Tâm thu hút thì nay sen Huế còn lan ra những vùng quê, trở thành điểm hút không chỉ của nghệ sĩ mà cả của nam thanh nữ tú.

Nhưng, cái đẹp của những hồ sen trong Hoàng thành Huế vẫn là điểm nhấn. Theo tài liệu nghiên cứu, dưới thời vua Nguyễn, ao hồ ở các khu di tích chỉ trồng sen trắng - giống sen có bông thơm, hạt ngon. Vì nhiều lý do tác động như chiến tranh, thời tiết, môi trường nước ô nhiễm mà giống sen trắng hiện nay đã giảm nhiều về cả số lượng lẫn chủng loại. Tuy nhiên, từ năm 2008, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô đã tiến hành kết hợp xử lý đáy hồ và môi trường nước ở các hồ di tích, đến nay đã thành công nhân giống lại giống sen trắng này. Với diện tích còn khiêm tốn nhưng sen trắng đã nở rộ trong Kinh thành Huế và các hồ trong lăng tẩm các vua triều Nguyễn, như Gia Long, Tự Đức…

Năm nay, mới cuối tháng 3 Âm lịch sen Huế đã bắt đầu nở.

Sen không chỉ là loài hoa đẹp mà còn là vị thuốc quý, một thực phẩm cao cấp với người Việt nói chung và người Huế nói riêng. Cây sen là một trong những loài cây phục vụ dân sinh từ lá hoa đến rễ (củ). Lá sen để gói quà sáng, nhất là gói xôi, là một sự ý vị vô cùng cho bữa ăn vốn dĩ rất đơn sơ. Hoa đẹp, hạt quý… đến cái mầm bé nhỏ trong hạt sen cũng là vị thuốc…

Hoa sen Huế có sự khác biệt so với các giống sen khác trong nước như thân sen nhỏ hơn, cánh sen mỏng hơn, mùi thanh thoát hơn… nên chất lượng hạt sen tốt hơn. Điều đó đã tạo nên một sản phẩm du lịch mang tên “sen Huế”, là món quà quý “vọng cố hương” của những người con xa xứ!

Cô Tôn Nữ Thị Hà, một nghệ nhân ở Huế cho biết, tất cả bộ phận của hoa sen đều được sử dụng để chế biến thành những vị thuốc, món ăn hay là pha trà. Trong đó, có các món ngày xưa chuyên được dùng để phục vụ trong Hoàng Cung Huế, như trà sen, cơm hấp lá sen, chè nhãn lồng hạt sen. Ngày nay, những món này cũng là những món đặc sản mà du khách đến Huế nên nếm thử một lần.