Theo Quyết định số 56/KLVN-TOP/2022 ngày 20/8/2022 của Hội kỷ lục gia Việt Nam, các món ăn: Bánh Huế thập cẩm và Bún cua Huế của Tỉnh Thừa Thiên - Huế được chọn vào Top món ăn đặc sản Việt Nam (2021 - 2022); Các đặc sản: Mè xửng và Kẹo cau của Tỉnh Thừa Thiên - Huế được chọn vào Top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam (2021 - 2022) theo Bộ tiêu chí công bố giá trị Ẩm thực, Đặc sản Việt Nam.

Những năm qua, với sự nỗ lực không ngừng trên hành trình tìm kiếm và quảng bá các giá trị ẩm thực, đặc sản của Việt Nam, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) đã xác lập và vinh danh hàng trăm món ăn, đặc sản nổi tiếng, độc đáo ở các tỉnh, thành trên cả nước. Mỗi món ăn, đặc sản đều thể hiện được nét tinh hoa văn hóa vùng miền nói riêng và góp phần làm nên diện mạo phong phú, đa dạng và đặc sắc của nền ẩm thực nước nhà. Sau thời gian tiếp nhận và xem xét hồ sơ đề cử từ các địa phương gửi về, Ban quản lý hành trình lựa chọn và tổng hợp Top 100 món ăn đặc sản và Top 100 đặc sản quà tặng nổi bật của 63 Tỉnh/Thành phố Việt Nam (Lần V, năm 2021 - 2022).

Nhắc đến ẩm thực Huế là nhắc đến nền văn hóa ẩm thực dành cho chốn hoàng cung, nơi những món ăn chủ yếu được làm ra để phục vụ các bậc quân vương. Cũng vì lý do này, mà Huế có rất nhiều món ăn ngon và đều có một điểm chung của các món ăn Huế đó là lấy chất lượng thay cho số lượng. Cũng vì lẽ đó mà món ăn Huế bao giờ cũng ít, cũng nhỏ. Và một trong những nét đặc sắc đó được tái hiện rõ trong các loại bánh truyền thống xứ Huế. Không một nơi nào ở Việt Nam lại có nhiều loại bánh như ở Huế. Bánh Huế thập cẩm là tập hợp các loại như bánh bèo, bánh lọc, bánh nậm, chả thẻ, tôm cháy, da heo chiên, tương đậu và mắm… Bánh bột lọc được làm từ bột lọc, kết hợp với nhiều loại nhân khác nhau để cho ra các loại bánh bột lọc khác nhau. Bánh nậm được làm từ bột gạo và kết hợp với nhiều loại nhân khác nhau. Bánh bèo được làm chính từ bột gạo, đổ vào từng chén nhỏ riêng biệt ăn kèm với tôm chấy nhỏ. Ngoài ra, Bánh Huế thập cẩm còn có các loại bánh như bánh ram ít, bánh ít trần, chả… tạo nên một mâm bánh nhiều màu sắc thu hút thực khách.

Bánh Huế thập cẩm. Ảnh: Internet

Ngoài bún bò Huế đã nổi tiếng từ lâu, Bún Chả cua Huế là một trong những đặc sản Huế làm nức lòng biết bao du khách thập phương vì hương vị ngọt nhẹ, thanh mát, giá trị dinh dưỡng cao. Món chả này có thể ăn kèm với nhiều món ngon đặc trưng của vùng đất cố đô, tạo nên một tổng thể ấn tượng về hình thức và tuyệt hảo về hương vị. Chả cua Huế là hỗn hợp từ chả giò sống cùng với thịt cua biển tươi và các loại nguyên liệu khác. Sự kết hợp giữa các nguyên liệu này cùng gia vị nêm theo bí quyết riêng đã tạo nên một món chả cua Huế vị ngọt thanh, thơm ngon bất ngờ.

Bún bò, chả cua, chả heo, huyết Huế. Ảnh Internet

Kẹo mè xửng là loại kẹo ngọt dẻo, được làm từ bột năng, mạch nha pha trộn lẫn với dầu lạc (dầu đậu phộng), có mè bao phủ xung quanh kẹo, được cắt từng miếng vuông nhỏ (bao giấy bóng nhỏ) gói trong hộp. Ở Huế, kẹo mè xửng là một trong những đặc sản mà người Tiều mang theo khi họ đến định cư tại khu vực Gia Hội vào thế kỉ 19, nay đã trở thành biểu tượng văn hóa của cố đô Huế. Người dân xứ Huế có thói quen uống trà và ăn nhâm nhi thanh mè xửng, vừa thưởng thức vừa đọc sách.... Đây là một nét văn hóa rất Huế. Mè xửng đã trở thành một trong những biểu tượng văn hóa Huế. Kẹo này cũng thường đựợc dùng là quà biếu khi du khách đến Huế.

Kẹo mè xửng Huế. Ảnh Internet

Kẹo cau là một thứ kẹo dân dã dành cho trẻ con xứ Huế, ngày xưa thường được gói trong lá chuối để bán cho đám trẻ con. Kẹo có hình dáng trông như miếng cau chẻ làm sáu. Phần trong của kẹo cứng, màu vàng óng được làm từ nước đường đông đặc, tượng trưng cho hạt cau. Ngày xưa, khi làm kẹo cau người ta còn bỏ thịt quả cau vào trong kẹo nhưng vì mùi vị của cau khá hăng, không nhiều người ăn được nên sau này không cho vào nhân kẹo nữa. Phần ngoài kẹo có màu trắng, làm từ hỗn hợp bột gạo và đường, tượng trưng cho vỏ cau. Kẹo có vị ngọt thanh, ngậm tan từ từ vì khá cứng. Người lớn thường ăn kẹo cau khi uống trà, vị ngọt của kẹo cau thêm vị đắng đắng của trà tạo nên mùi vị mới lạ kích thích vị giác. 

Kẹo cau Huế. Ảnh Internet

Trong danh sách Top 100 món ăn đặc sản nổi bật của 63 tỉnh/thành, ngoài các món ăn đặc sản quen thuộc đã được biết đến, xuất hiện thêm nhiều món ăn mới lạ, hấp dẫn mang đặc trưng của ẩm thực vùng miền với các tên gọi hấp dẫn. Trong thời gian tới, Hành trình tìm kiếm và quảng bá các giá trị ẩm thực, đặc sản Việt Nam sẽ tiếp tục được triển khai rộng hơn, sâu hơn đến từng huyện, xã, thị trấn, thôn xóm… trên khắp cả nước để có thể tìm kiếm tất cả những món ăn ngon, những đặc sản độc đáo của người dân Việt Nam, góp phần quảng bá các giá trị ẩm thực - đặc sản của Việt Nam không chỉ trong nước mà còn mở rộng ra phạm vi thế giới.