Từ Trường Tiền đến Nguyễn Hoàng - Dấu ấn thời gian trên những cây cầu qua dòng Hương Giang

Từ Trường Tiền đến Nguyễn Hoàng - Dấu ấn thời gian trên những cây cầu qua dòng Hương Giang

Sông Hương - biểu tượng thơ mộng và hiền hòa của xứ Huế từ bao đời nay đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca, âm nhạc và hội họa. Nối liền hai bờ sông ấy là những cây cầu không chỉ mang ý nghĩa giao thông mà còn là chứng nhân lịch sử, là nét chấm phá đặc sắc trong bức tranh văn hóa - kiến trúc của đất cố đô.

Trong số đó, năm cây cầu nổi bật nhất phải kể đến: cầu Trường Tiền, cầu Phú Xuân, cầu Dã Viên, cầu đường sắt Dã Viên (Cầu Bạch Hổ) và cầu Nguyễn Hoàng. Mỗi cây cầu là một câu chuyện riêng, một biểu tượng đặc trưng, góp phần tạo nên bản sắc đặc biệt cho thành phố Huế.

Cầu Trường Tiền - viên ngọc giữa lòng cố đô là cây cầu nổi tiếng và lâu đời nhất bắc qua sông Hương. Cầu được khởi công xây dựng từ năm 1899 dưới triều vua Thành Thái, do hãng Eiffel của Pháp thiết kế và thi công. Cầu dài khoảng 402,6m, gồm 6 nhịp dầm thép hình vành lược, với lối kiến trúc mang đậm dấu ấn phương Tây thời cận đại. Vật liệu thép và kiểu dáng cong mềm mại của cầu Trường Tiền đã khiến nó trở thành một trong những biểu tượng kiến trúc đầu tiên của Huế thời hiện đại. Qua bao biến thiên lịch sử, cầu Trường Tiền đã nhiều lần bị hư hại do thiên tai và chiến tranh, nhưng vẫn được trùng tu và giữ gìn gần như nguyên vẹn hình hài ban đầu.

Vào mỗi mùa phượng đỏ nở rực, hình ảnh cầu Trường Tiền soi bóng xuống dòng sông Hương lấp lánh ánh nắng là một cảnh tượng làm say lòng biết bao du khách. Buổi tối, hệ thống đèn LED đổi màu được lắp đặt khiến cây cầu như khoác lên mình tấm áo rực rỡ, lung linh trong màn đêm xứ Huế yên bình.

Cách cầu Trường Tiền không xa là cầu Phú Xuân, một công trình hiện đại, mang tính biểu tượng cho sự phát triển của Huế sau năm 1975. Cầu được hoàn thành năm 1971, nối liền trung tâm thành phố với khu vực phía tây và quốc lộ 1A. Cầu dài khoảng 433m, được xây dựng bằng bê tông cốt thép, gồm 6 nhịp và có mặt cầu rộng 24m. Từ 1971 đến nay, cầu Phú Xuân được tu bổ nhiều lần, lần tu bổ lớn gần đây nhất là năm 1998. Năm 2009, cầu cũng được tu bổ thêm một phần. Lúc mới xây xong (1971), cầu được đặt tên theo tên dòng sông mà nó bắc qua, cầu Sông Hương. Sau năm 1975, nó được chính quyền đổi tên là cầu Phú Xuân. Nhưng từ ngày chiếc cầu này hoàn thành, người dân địa phương thường gọi một cách nôm na, dễ nhớ, ngắn gọn là cầu Mới, với hàm ý là chiếc cầu được xây dựng gần đây nhất so với cầu Trường Tiền và cầu Dã Viên.

So với cầu Trường Tiền mềm mại, cầu Phú Xuân mang dáng vẻ cứng cáp, vững chãi và khỏe khoắn hơn, phù hợp với chức năng của một cây cầu chính trên tuyến giao thông huyết mạch. Tuy không mang vẻ thơ mộng như Trường Tiền, nhưng cầu Phú Xuân lại có vị trí chiến lược, là con đường kết nối quan trọng giữa hai bờ thành phố và giữa Huế với các địa phương lân cận. Đứng trên cầu Phú Xuân, du khách có thể ngắm trọn vẻ đẹp hiền hòa của dòng sông Hương, nhìn về phía xa là Kinh thành Huế với cổng Ngọ Môn uy nghiêm, hay phía đông là cầu Trường Tiền nhỏ nhắn mà duyên dáng.

Một điểm nhấn khác trên sông Hương là cầu Dã Viên, một cây cầu dành cho xe cộ nhưng cũng mang giá trị biểu tượng đặc biệt bởi vị trí gần trung tâm hoàng thành xưa. Cầu Dã Viên được hoàn thành năm 2012, có chiều dài khoảng 542m, bắc qua sông Hương tại vị trí gần ga Huế. Đặc biệt, giữa cầu có một đoạn rẽ nối với Cồn Dã Viên - là một cồn sông nhỏ sa bồi, có hình thoi dài, nằm ở đoạn trung lưu sông Hương, phía tây nam Kinh thành Huế. Lúc bấy giờ, cồn này thuộc làng Dương Xuân; nay thuộc địa bàn phường Phường Đúc, quận Thuận Hóa, thành phố Huế. Khi xây dựng Kinh thành vào đầu thế kỷ 19, các nhà quy hoạch thời nhà Nguyễn đã chọn cồn Dã Viên là "hữu bạch hổ" và cồn Hến (cách Dã Viên 3,5 km về phía đông bắc tòa thành ấy) là "tả thanh long" theo thuật địa lý phong thủy, cốt để bảo vệ cho vương quyền.

Chính điều này tạo cho cầu Dã Viên một nét độc đáo: không chỉ là phương tiện giao thông mà còn kết nối với một di tích văn hóa - tín ngưỡng đặc biệt. Với thiết kế đơn giản, hiện đại, cầu Dã Viên giúp giảm tải áp lực giao thông cho cầu Trường Tiền và cầu Phú Xuân, đồng thời mở rộng sự phát triển đô thị về phía tây thành phố. Vào buổi chiều tà, đứng trên cầu Dã Viên nhìn về phía hoàng hôn, ta có thể cảm nhận rõ nhịp sống Huế vừa cổ kính, vừa bình yên.

Ngay bên cạnh là cầu đường sắt Dã Viên (Cầu Bạch Hổ) - cây cầu độc đáo nhất trong số năm cây cầu vì chỉ dành cho tàu hỏa. Đây là cây cầu sắt cổ, được xây dựng từ thời Pháp thuộc, phục vụ tuyến đường sắt Bắc - Nam đi qua thành phố Huế. Dù không được nổi bật về hình thức như các cầu khác, nhưng cầu đường sắt Dã Viên lại mang giá trị kỹ thuật và lịch sử to lớn.

Cầu có thiết kế dạng giàn thép, với kết cấu đơn giản nhưng chắc chắn, đủ sức chịu lực cho các đoàn tàu nặng hàng trăm tấn đi qua. Âm thanh tàu hỏa vang vọng khi đi qua cầu - những tiếng leng keng đặc trưng đã trở thành một phần quen thuộc trong ký ức của nhiều thế hệ người dân Huế. Cây cầu này không chỉ là biểu tượng của giao thông đường sắt mà còn là biểu tượng của ký ức và thời gian. Trong khoảnh khắc một đoàn tàu băng qua giữa lòng thành phố, ta như nghe được âm vang của quá khứ, của bao câu chuyện về những chuyến đi xa, về nỗi nhớ, về tình người trên đất cố đô.

Cây cầu mới nhất - cầu Nguyễn Hoàng là biểu tượng của sự mở rộng và phát triển hiện đại của thành phố Huế trong thế kỷ XXI. Cầu Nguyễn Hoàng bắc qua sông Hương nối quận Phú Xuân với Thuận Hóa được thông xe kỹ thuật đúng ngày kỷ niệm 50 năm giải phóng TP Huế - sáng 26/3/2025. Cầu Nguyễn Hoàng kết cấu bêtông cốt thép, dài 380 m với 5 nhịp dầm, rộng 43m với 6 làn ôtô, 2 làn xe môtô rộng 3,5m, làn đi bộ rộng 3,5m. Khả năng thông thuyền cao 6m, rộng tối thiểu 30m.

Với quy mô lớn, thiết kế hiện đại, mặt cầu rộng nhiều làn xe, cầu Nguyễn Hoàng sẽ giúp giảm tải đáng kể cho cầu Phú Xuân và cầu Trường Tiền, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng đô thị Huế về phía đông và nam. Cầu Nguyễn Hoàng là cầu vượt có kiến trúc đẹp, kết hợp đèn chiếu sáng nghệ thuật, hứa hẹn trở thành một điểm nhấn mới bên dòng Hương Giang. Sự xuất hiện của cầu Nguyễn Hoàng cũng đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của Huế từ một thành phố cổ truyền sang hình ảnh của một đô thị xanh, thông minh và phát triển bền vững.

Cầu được trang bị hệ thống đèn chiếu sáng mỹ thuật hiện đại với nhiều màu sắc, đặc biệt là hệ thống đèn chiếu sáng hình lọng cung đình triều Nguyễn được đặt ở lối dẫn vào hai đầu cầu. Vào ban đêm, hệ thống đèn chiếu sáng này liên tục đổi màu, tạo nên không gian lung linh, ấn tượng, rực sáng cả một khoảng sông Hương gần di tích chùa Thiên Mụ.

Cùng ngắm nhìn 5 cây cầu ấy - Trường Tiền, Phú Xuân, Dã Viên, cầu đường sắt Dã Viên (Cầu Bạch Hổ) và Nguyễn Hoàng, ta thấy mỗi cầu là một thời kỳ, một giai đoạn phát triển của Huế. Nếu cầu Trường Tiền mang hơi thở cổ kính, đậm đà chất thơ và hoài niệm, thì cầu Phú Xuân là hình ảnh của một Huế kiên cường sau ngày thống nhất. Cầu Dã Viên và cầu đường sắt Dã Viên (Cầu Bạch Hổ) là hiện thân của kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa giao thông và văn hóa. Còn cầu Nguyễn Hoàng lại đại diện cho tương lai, cho khát vọng vươn lên mạnh mẽ của một thành phố bên dòng Hương Giang. Những cây cầu ấy không chỉ nối liền đôi bờ của một dòng sông, mà còn kết nối những mạch nguồn lịch sử, văn hóa và khát vọng sống của bao thế hệ người dân xứ Huế. Đứng ở bất kỳ cây cầu nào trong số đó, ta cũng có thể cảm nhận được hơi thở riêng của Huế - một thành phố cổ kính, trầm mặc mà vẫn không ngừng chuyển động.

Lê Huy Hoàng Hải

Tin liên quan

Đến Huế để tận hưởng một mùa hè khác biệt: Từ biển Lộc Bình đến đỉnh Bạch Mã, từ dòng Hương đến đại ngàn A Lưới
Khám phá Huế
Đến Huế để tận hưởng một mùa hè khác biệt: Từ...

Khi hè về, nhiều người thường nghĩ đến biển xanh cát trắng để tránh cái oi nồng phố t...

Điểm check in ngập sắc đỏ của lòng yêu nước
Khám phá Huế
Điểm check in ngập sắc đỏ của lòng yêu nước

Trong không khí tưng bừng đón đại lễ kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam thống nh...

Cầu Nguyễn Hoàng qua góc nhìn của chuyên gia
Khám phá Huế
Cầu Nguyễn Hoàng qua góc nhìn của chuyên gia

Cầu Nguyễn Hoàng được chính thức thông xe kỹ thuật vào ngày 26/3/2025, đây là cây cầu...

Phố cảng Thanh Hà - Bao Vinh trung tâm thương mại Phú Xuân - Huế thế kỷ XVII-XVIII-XIX
Khám phá Huế
Phố cảng Thanh Hà - Bao Vinh trung tâm thương...

Cố đô Huế không chỉ nổi tiếng với những cung điện nguy nga, lăng tẩm cổ kính hay nhữn...