Từ trang sách đến chứng nhân lịch sử

Trong tâm thức của nhiều học sinh, lịch sử triều Nguyễn thường gắn liền với các vị vua và những câu chuyện thâm cung bí sử. Tuy nhiên, để vận hành một đất nước, không thể thiếu bộ máy hành chính, và đỉnh cao của bộ máy ấy chính là Cơ Mật Viện.

Tọa lạc tại số 23 Tống Duy Tân (TP. Huế), khu vực Tam Tòa – nơi từng là trụ sở của Cơ Mật Viện sau năm 1885 – hiện lên với vẻ đẹp kiến trúc giao thoa độc đáo giữa phương Đông và phương Tây. Đây không chỉ là trụ sở làm việc của Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế ngày nay, mà còn là một "giảng đường mở" lý tưởng cho giáo dục di sản.

Thay vì chỉ nghe giảng về "cải cách hành chính thời Minh Mạng" hay "bộ máy quan lại triều Nguyễn" qua sách giáo khoa, học sinh khi đến đây được tận mắt chạm vào không gian làm việc của các vị đại thần xưa. Không gian rợp bóng cây xanh và lối kiến trúc Pháp thuộc địa kết hợp với họa tiết cung đình Huế tạo nên một bầu không khí trang nghiêm nhưng cũng đầy gợi mở.

Bài học về tư duy quản trị và lòng yêu nước

Mô hình giáo dục di sản tại Cơ Mật Viện không dừng lại ở việc tham quan vãn cảnh. Các nhà giáo dục và hướng dẫn viên đã khéo léo lồng ghép những câu chuyện lịch sử vào từng hiện vật.

Tại đây, câu chuyện về sự ra đời của Cơ Mật Viện vào năm Minh Mạng thứ 15 (1834) được tái hiện. Học sinh được tìm hiểu về vai trò của cơ quan này: nơi bàn bạc những việc quân quốc trọng sự, nơi các vị "Tứ trụ triều đình" cùng nhà vua đưa ra những quyết sách định đoạt vận mệnh quốc gia.

Đặc biệt, bài học về lòng yêu nước được truyền tải mạnh mẽ qua hình ảnh các vị quan Cơ Mật. Đó là những con người ưu tú, vừa phải giữ gìn giềng mối phong kiến, vừa phải đối mặt với sức ép của thực dân Pháp trong giai đoạn lịch sử đầy biến động. Việc tìm hiểu về cách thức lưu trữ Châu bản, Mộc bản tại đây cũng giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về tư duy văn thư, lưu trữ cực kỳ khoa học của cha ông ta – những di sản tư liệu đã được UNESCO công nhận.

Đánh thức di sản bằng trải nghiệm thực tế

Một buổi học thực tế tại Cơ Mật Viện thường diễn ra sôi nổi với các hoạt động tương tác. Học sinh có thể tham gia giải mã các văn bản Hán Nôm (bản dịch), đóng vai các quan đại thần để thảo luận một vấn đề giả định của đất nước thế kỷ 19, hoặc phác họa lại nét đẹp kiến trúc của tòa nhà.

Em Nguyễn Minh Anh, một học sinh trung học tại Huế chia sẻ sau chuyến đi: "Trước đây em nghĩ Cơ Mật Viện chỉ là một tòa nhà cổ. Nhưng khi được đến đây, nghe kể về quy trình làm việc nghiêm ngặt và những áp lực mà cha ông phải đối mặt để giữ nước, em thấy lịch sử gần gũi và đáng khâm phục hơn rất nhiều."

Cầu nối quá khứ và tương lai

Giáo dục di sản tại Cơ Mật Viện – Tam Tòa là minh chứng cho thấy di tích không phải là những "phế tích" ngủ yên. Khi được đánh thức bằng phương pháp giáo dục đúng đắn, chúng trở thành những người kể chuyện vĩ đại.

Việc đưa học sinh đến với Cơ Mật Viện không chỉ cung cấp kiến thức lịch sử, kiến trúc mà còn bồi đắp niềm tự hào dân tộc, ý thức bảo tồn di sản. Đó là hành trang quý giá để thế hệ trẻ bước vào tương lai với một điểm tựa vững chắc từ quá khứ hào hùng của cha ông.