Cơm Hến Huế - dân dã mà nặng tình

Cơm Hến Huế - dân dã mà nặng tình

Trên một chiếc bàn con bày đầy các thứ gia vị đặc trưng xứ Huế: ruốc, ớt, tiêu hành mắm muối đủ màu sắc, nhấn thêm chút tươi xanh các loại rau và nghi ngút khói một nồi nước trong cho đủ vị, cô bán hàng thoăn thoắt đôi bàn tay nêm mỗi thứ mỗi ít vô cái tô tròn dẹt đáy không quên luôn miệng nở tươi một nụ cười đáp lại tiếng í ới của thực khách liên tục gọi thêm.

Huế không chỉ nổi tiếng vì những kiến trúc lăng tẩm, thành quách độc đáo, con sông Hương muôn đời lặng lờ cùng với cầu Tràng Tiền thấp thoáng tà áo dài thướt tha màu tím… Huế còn nổi tiếng bởi những món ăn độc đáo mà mỗi món ăn là cả một kho tàng về lối ẩm thực thanh cao vốn dĩ như tâm hồn người Huế vậy. Thế nhưng khó có một món ăn nào vừa giản dị mộc mạc, thanh đạm nhưng lại chứa đậm chất Huế như là Cơm hến.

Khách du lịch Âu, Á đến Huế nhiều người rất thích món Cơm hến, sáng nào họ cũng đi tìm ăn. Nhiều bữa họ ngồi vây lấy người bán Cơm hến gánh rong bên vệ đường, trông thật thôn dã, thân mật. Người ta thưởng thức, rồi trò chuyện, hỏi han rôm rả. Nhà thơ Tố Hữu đã viết:

Bữa mô mời bạn vô chơi Huế
Cồn Hến buồm giăng ngược Bến Tuần

Cồn Hến trong câu thơ ấy là Làng Cồn (xã Hương Lưu, phường Vĩ Dạ, Huế). Cồn Hến, cồn đất chỉ vẹn vẹn 22 ha, nhưng trời phú cho đến hai món ăn nổi tiếng Việt Nam: thứ nhất là món chè bắp ngọt thanh tân làm xao xuyến khách bốn phương, được chế biến từ bắp trồng ngay trên bãi Cồn; thứ hai là hến. Từ hến, người Huế làm ra món Cơm hến nổi tiếng, một món ăn từ sông Hương vớt lên, chế biến bằng nước sông Hương. Đây không chỉ đơn thuần là món ăn bình dân, quen thuộc của người Huế mà cao hơn, nó còn thể hiện giá trị văn hóa và lịch sử ẩm thực của xứ Huế. Cơm hến dân dã nhưng nhờ bàn tay khéo léo, tài hoa của phụ nữ Huế, món ăn tuy nghèo nhưng lại sang, giản dị đó nhưng không kém phần kiêu hãnh và đài các. Là món ăn tinh tế đúng như bản chất của người phụ nữ kinh kì.


Cơm Hến với những nguyên liệu đơn sơ nhưng cách chế biến đúng vị lại vô cùng phức tạp.

Nguyên liệu chính làm nên cơm hến là cơm và hến. Cơm phải để nguội để khi chan với nước luộc hến (nước dùng) cơm không bị vỡ ra. Hầu hết dân xứ Huế đều biết nấu cơm hến. Hến mua về được ngâm trong nước để hến nhả hết đất cát rồi mới đem luộc. Thịt hến nhặt để riêng và ướp với gia vị như hành, muối… Quan trọng nhất là nước dùng phải để cho lắng xuống và đó cũng là cách lược cát một lần nữa. Phải nói rằng nước luộc hến Huế đặc và sánh đục chứ không trong như nước hến nơi khác. Vị ngọt không tả được. Khác với nước hầm xương, nó dìu dịu và vương vấn mãi nơi đầu lưỡi… Nói đến cơm hến là không thể thiếu ruốc Huế. Thế nhưng, ruốc ăn chan cơm hến không để đậm đặc như ăn món khác mà phải đánh nhuyễn với nước sôi. Khi chan vô cơm, sẽ đều hơn. Rau ăn cơm hến bao gồm rau má, giá sống, cần, dọc mùng (bạc hà Nam bộ), khế chua bào mỏng… Nhưng nhất thiết phải có vị rau mang đặc trưng của Huế: Đó là bạc hà mà dân Huến gọi là rau thơm. Vị the cay cay nồng nồng của loại rau có tinh dầu này đã làm nên nét riêng của cơm hến. Không ít nhà còn cho thêm chút bùi bùi của đậu phộng, chút giòn tan da heo rán bổ trợ hoàn hảo cho phần hến chân chất. Món ăn đơn thuần mà thấm cả đất trời, sắc vị.


Ăn cơm huế có hai cách, ăn nước tức là múc cơm vào tô, bày thịt hến, rau đậu phộng rang , tóp mỡ… rồi chan nước dùng vào để ăn như hủ tíu. Cách thứ hai là để nước riêng để vừa ăn cơm vừa húp sì sụp. Không cay không phải là cơm hến. Sự cộng hưởng của các gia vị sẽ cho ta mùi vị khó tả và bao trùm tất cả các giác quan của người ăn. Cơm hến Huế là món cay, cay chảy nước mắt, cay toát mồ hôi. Mùi ruốc mặn nồng thơm nức mũi, vị chua thanh của khế, mùi thơm ngây ngất của rau thơm vị ngọt đằm thắm của nước hến cùng với sự béo ngậy của tóp mỡ. Chút cay nồng, chút mặn, chút tình, chút buồn trong mưa Huế bay bay, có chăng chính là sức níu chân người con xa quê khôn nguôi thương nhớ?



Chút cay nồng, chút mặn, chút tình, chút buồn trong mưa Huế bay bay...


Du khách trong và ngoài nước đến Huế, đi đến đâu rồi cũng phải nếm cho được món ăn đặc trưng Cố đố làm nên thương hiệu. Thưởng chút thức quà mới thấy hết cái bình dị chân phương, từ món ăn đến con người, cảnh vật. Rồi ai xa về trước hết cũng tìm món Cơm hến khơi lại kỷ niệm yêu thương nơi quê nhà. Món ăn này, vẫn tồn tại trong từng ngõ nhỏ, trên từng con phố, vẫn len lỏi trong đời sống thường nhật của những người con nơi đây, và, cả trong những trái tim nơi xa xứ!

Trần Thị Thùy Dương

Tin liên quan

Chiều trên đồi Vọng Cảnh
Huế của chúng mình
Chiều trên đồi Vọng Cảnh

Mưa ngang qua thành phố rêu phong của tôi, nhanh như nhịp thiên di của phong vân trên...

Giữa cơn mưa Huế
Huế của chúng mình
Giữa cơn mưa Huế

Ngày An vào Huế nhập học, trời bất chợt đổ mưa. Cơn mưa Huế đầu thu không ào ạt, khôn...

Xu hướng du lịch một mình của giới trẻ
Huế của chúng mình
Xu hướng du lịch một mình của giới trẻ

Trong nhịp sống hiện đại, ngày càng nhiều bạn trẻ lựa chọn du lịch một mình như một c...

Chiều hè trên bãi cỏ sông Hương - Khúc yên lành giữa lòng Huế
Huế của chúng mình
Chiều hè trên bãi cỏ sông Hương - Khúc yên là...

Huế, mảnh đất thơ mộng gắn liền với dòng Hương Giang lững lờ trôi qua bao mùa nắng mư...